DESIGN XX WIEKU

Trudno mówić o XX-wiecznym designie europejskim, koncentrując się jedynie na opisywaniu warstwy wizualnej, nie zahaczając przy tym o kontekst historyczno-społeczny. Wiek XX jest czasem przemian tak dynamicznych, iż można się pokusić o odważne stwierdzenie, że podobnego ich tempa świat do tej pory nie widział. Wprowadzanie w życie następstw rewolucji przemysłowej i wciąż obecne nastroje rewolucyjne, dwie wojny światowe i ich echa, ścieranie się ideologii politycznych, przebiegający w postępie geometrycznym rozwój nauki i technologii, a co za tym idzie – masowej produkcji, przedefiniowanie struktur społecznych, stale wzrastające znaczenie środków masowego przekazu, co łączy się nierozerwalnie z zawitaniem kultury i sztuki pod strzechy na niespotykaną dotychczas skalę. Wszystko to zmieniło życie codzienne ludzi do tego stopnia, że trudno sobie wyobrazić, by nie odcisnęło piętna także na przedmiotach, którymi zwykli się otaczać.
Dynamika przemian XX-wiecznego designu europejskiego jest widoczna chociażby w tym, jak zmieniały się wiodące style w dziedzinie sztuki użytkowej i architektury. Początek wieku należy do uznawanej za pierwszy styl nowoczesny secesji, choć w kontekście europejskim należy może mówić raczej o art nouveau. Królują bogate zdobienia pełne ornamentów, organiczne formy, chętnie używane motywy roślinne, obłe, faliste linie, asymetria i pastelowe barwy. Niejako w kontrze, w momencie przesytu przypadającym mniej więcej na lata 20., pojawia się art deco. Na znaczeniu zyskuje geometria, bryła, nacisk kładzie się na funkcjonalność, ale i najwyższą jakość zastosowanych materiałów. Pojawia się pojęcie wzornictwa przemysłowego, którego początki kojarzone są z działalnością niemieckiego Bauhausu, podobnie zresztą, jak wyłonienie się najważniejszego stylu XX wieku – modernizmu. Jego założenia trafnie ujmuje maksyma Sullivana – „forma wynika z funkcji”, a jako główne dążenie można wskazać łączenie techniki ze sztuką. Choć takie uogólnienia nie oddają modernizmowi, jego różnorodności i mnogości obecnych wewnątrz niego nurtów, sprawiedliwości. Mówiąc o drugiej połowie wieku w kontekście designu europejskiego, nie można nie wspomnieć o stylu skandynawskim i pop-arcie. Jego koniec należy natomiast do postmodernizmu, spychającego funkcjonalność na dalszy plan. Charakteryzujące go eksperymenty formalne i koncentracja na formie właśnie, zatarły granice pomiędzy sztuką użytkową a rzeźbą czy instalacją artystyczną.